‘Onderwijs zoals onderwijs is bedoeld’

Dr. Nassau College Gieten in Drenthe vierde Kunskapsskolan Partnerschool

Kleinschalig en geworteld in de omringende gemeenschap. De vierde Nederlandse Kunskapsskolan Partnerschool – het Dr. Nassau College Aa en Hunze – is gevestigd in Gieten, in het noordoosten van de provincie Drenthe. Een school voor gepersonaliseerd onderwijs, die leerlingen niet alleen opleidt voor een diploma, maar ook vaardigheden bijbrengt die in een snel veranderende wereld – in werk èn privé – hard nodig zijn. Op een niveau en in een tempo dat bij elke individuele leerling past. En intensief persoonlijk begeleid door een coach, zodat je uiteindelijk in staat bent je eigen leren te organiseren.

Dr. Nassau College Gieten schoolleider Irma Veenhuizen

Op het Dr. Nassau College wordt elke leerling voortdurend uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen. Is ‘duiken’ of ‘jezelf drukken’ simpelweg niet mogelijk. Met elke leerling wordt immers iedere week individueel gesproken over de doelen die waren afgesproken en de planning voor de komende week. Volgens Dr. Nassau College schoolleider Irma Veenhuizen ‘onderwijs zoals onderwijs is bedoeld. Dus heeft onze keuze om Kunskapsskolan Partnerschool te willen worden ook niet persé te maken met onderwijsvernieuwing, maar grijpen wij juist terug naar de essentie van het onderwijs: het optimaal voorbereiden van leerlingen op wat zij later nodig hebben. Als actief mens in de maatschappij, maar ook klaar voor het ondernemerschap of hetgeen werkgevers van hen gaan vragen. Daarom hebben wij het binnen onze school altijd over het ‘linken van kennis’. Want weten alleen is niet genoeg, je moet ook kunnen toepassen, verbinden en zelfstandig uitbouwen.’

Corona

Het predicaat Kunskapsskolan Partnerschool krijgen komt voor het Dr. Nassau College in Gieten op een bijzonder moment: de corona crisis. Met gebouwen die voor de zomer vrijwel leeg waren; met hier en daar leerlingen aan het werk die thuis wat moeilijker aan de slag kwamen en dus op school extra werden begeleid. ‘Deze mogelijkheid hebben we toen in goed overleg met de ouders gecreëerd, vertelt Veenhuizen. ‘Want de thuissituatie van leerlingen is nu eenmaal niet overal hetzelfde of geschikt voor onderwijs op afstand. En zo hebben we voor hen toch een alternatief kunnen realiseren’. Eraan toevoegend dat met de digitale infrastructuur van het Dr. Nassau College (net als alle andere Nederlandse scholen met gepersonaliseerd onderwijs trouwens) het onderwijs tijdens de coronacrisis voor het grootste deel ononderbroken is doorgegaan. Inclusief de wekelijkse persoonlijke coaching. De unieke situatie heeft de schoolresultaten van leerlingen dus ook niet negatief beïnvloed. ‘Los daarvan hebben we dit jaar met onze examenleerlingen – de eerste lichting die vanaf het begin gepersonaliseerd onderwijs heeft gevolgd – een 100% slagingspercentage weten te realiseren.’

Kwaliteitsproces

Kunskapsskolan Partnerschool worden is een kwaliteitsproces van jaren geweest. Waarbij door Irma, haar voorganger en huidige leidinggevende Annalies Mulder en de hele lerarenstaf heel veel uitstekend werk is verricht. Want gepersonaliseerd onderwijs is geen ‘trucje’, maar vraagt een integrale schooltransitie op onderwijskundig, organisatorisch en cultuurgebied. Gebaseerd op het KED Framework, het internationale kwaliteitsmodel van Kunskapsskolan.

‘Dus kun je zeggen dat wij op tal van terreinen belangrijke veranderingen en verbeteringen hebben gerealiseerd. Ook buiten het directe onderwijs. Bijvoorbeeld op het gebied van onze communicatie. Omdat het er niet alleen om gaat wat wij te vertellen hebben, maar vooral over hoe onze doelgroepen – ouders, leerlingen en andere partijen binnen en buiten het onderwijs – begrijpen wat wij bedoelen. Dus moet je snappen wat mensen beweegt, met welke vragen zij zitten en wat zij van onze school willen.’

Ononderbroken

Bijzondere factor binnen het Dr. Nassau College Aa en Hunze is dat vmbo-leerlingen hun opleiding niet in Gieten kunnen afmaken, maar vanaf het derde leerjaar verkassen naar de locatie Penta in Assen waar ze verder gaan in het vakcollege van hun keuze. Hetzelfde geldt voor leerlingen havo/vwo: zij zetten vanaf het vierde leerjaar het onderwijs voort op de Assense locatie Quintus, waar sinds vorig schooljaar een gepersonaliseerde afdeling is, met een eigen gebouwtje.

‘Alleen de leerlingen mavo maken hun opleiding in Gieten af,’ vertelt Irma Veenhuizen. ‘Dat heeft er in het verleden nog wel eens voor gezorgd dat vmbo-leerlingen hoe dan ook bij ons mavo wilden doen, om maar te kunnen blijven. Maar leerlingen die vanaf het begin gepersonaliseerd onderwijs hebben gevolgd, vertellen nu een ander verhaal. Zij geven aan het juist prettig vinden om de eerste jaren van het voortgezet onderwijs dicht bij huis en in een veilige omgeving te zitten, om daarna te verkassen naar Penta of Quintus. Zij zien het als een stap in hun persoonlijk ontwikkeling. En vertellen ons: hier hebben wij geleerd om stevig in onze schoenen te staan, dus redden we het daar zeker ook.’

Bedrijfjes

Dat ‘stevig in de schoenen staan’, ‘het beste uit leerlingen halen’ en ‘de talenten benadrukken’ slaat nadrukkelijk op de dubbelslag die binnen het Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijs wordt gemaakt. Veenhuizen daarover: ‘De leerling staat hier ècht centraal. Maar niet alleen door hem of haar de kennis verbonden aan het eindexamen en diploma bij te brengen. Zeventig van elke honderd leerlingen in Nederland (cijfers CBS) komen uiteindelijk in het MKB-bedrijfsleven terecht. En dat is hier, kijkend naar de gemeenschap om ons heen, niet anders. Dus is het belangrijk dat onze leerlingen daar tijdens hun opleiding mee kennismaken.

Daarom dagen wij leerlingen uit tijdens hun opleiding bijvoorbeeld een eigen bedrijfje op te zetten. Niet als bordspel of digitaal, maar in het echt. Aansluitend bij het project ‘Day for Change’. Leerlingen worden gevraagd een product te verzinnen, daaromheen een bedrijfsplan te maken en een echte ‘pitch’ te creëren om hun product te verkopen. Om in de praktijk te kunnen starten, kunnen zij een microkrediet aanvragen van maximaal € 20,-. En daarna is het: aan de slag.’

Bij elkaar

‘Uiteraard komen alle facetten van hun bedrijf(sproces) ook aan de orde tijdens de vakken die zij regulier volgen. Zo komt van alles bij elkaar. En het is geweldig om te zien wat daar allemaal uit voortkomt. Zo ontwikkelden leerlingen met behulp van afvalhout uit de omgeving een waxinelichtje-relatiegeschenk dat een enorm succes is geworden. En andere leerlingen bedachten speciale fietszadelhoesjes waarvan zij er zoveel wisten te verkopen, dat zij netto € 1750,- wisten te verdienen. Natuurlijk hebben wij van tevoren afgesproken dat het verdiende geld gebruikt gaat worden voor microkredieten in de Derde Wereld. En dat de schoolprestaties niet onder de bedrijfsvoering mogen lijden. Maar als je beseft welke persoonlijke ontwikkelspurt deze leerlingen hiermee doormaken. Dat is onbetaalbaar! En dit soort initiatieven is bij uitstek te realiseren in een kleinschaliger school als het Dr. Nassau College Aa en Hunze in Gieten.’

Irma Veenhuizen en haar collega’s zijn overtuigd van hun toegevoegde waarde: Kunskapsskolan Partnerschool zijn, diepgeworteld blijven in de gemeenschap en leerlingen voortdurend (veel) meer meegeven dat de exameneisen vragen. Leerlingen (wanneer eraan toe) leren regie te pakken over hun eigen ontwikkeling. Precies zoals zij dat later moeten doen, wanneer van hen wordt verwacht dat zij zichzelf voortdurend door ontwikkelen. ‘Als je dat al op jonge leeftijd hebt geleerd, dan ben je maximaal voorbereid. En heb je onderwijs gehad zoals onderwijs is bedoeld.’

Deel binnen je eigen netwerk: