Madeleine Zwart is leraar natuur- en scheikunde. Op het Van Kinsbergen college in Elburg. Madeleine werkt binnen gepersonaliseerd onderwijs en dus met de Learning Portal van Kunskapsskolan. Voor haar een tool die overzicht biedt voor leraren, coaches, leerlingen en ouders, en de ruimte om als leraar haar eigen plan te trekken. Maar Madeleine heeft tegelijk alle begrip voor collega’s die afhaken, omdat zij het gevoel hebben naast hun werk als leraar in de Learning Portal nog een eigen lesmethode te moeten ontwikkelen.

‘Ik moet eerlijk bekennen dat Learning Portal bij mij altijd open staat’, vertelt zij na een hele dag lesgeven. ‘Simpelweg omdat ik op één plek letterlijk àlle informatie heb staan die ik nodig heb: lessen, rooster, leerlingen volgen & beoordeling, coaching gesprekken, absenties etc.. Als ik het vergelijk met de situatie van voor gepersonaliseerd onderwijs, dan is mijn zicht op mijn leerlingen – ook in termen van ontwikkeling – aanzienlijk verbeterd. Ik kan veel beter zien wat leerlingen zelf willen en wat zij nodig hebben.’

De afgelopen dagen heeft zij de brand in de Parijse Notre Dame uit het nieuws gehaald om – onder meer in de vorm van filmpjes – in de Learning Portal toe te voegen aan haar lesprogramma. ‘Zo kan ik de lesstof die ik wil behandelen voortdurend actueel houden. Na het afgelopen Nieuwjaar kwam ik bijvoorbeeld in de media tegen dat het vuurwerk dat wij met zijn allen afsteken zorgt voor een enorme fijnstof-piek in Nederland. En stoffen die ineens in de natuur terecht komen, zijn voor natuur- en scheikunde onderwijs natuurlijk heel interessant. Dus pik ik dit soort zaken op, en voeg ik ze toe aan het lesmateriaal. Voor het onderwijs van dat moment, maar soms reserveer ik het materiaal voor het programma van het volgend jaar. Want ook dat is mogelijk.’

Drie uur

Madeleine schat dat leerlingen binnen gepersonaliseerd onderwijs totaal zo’n drie uur per dag op hun laptop of Ipad bezig zijn. ‘Ik denk dat menige ouder op hun werk aanzienlijk meer ‘digitaal’ bezig is dan hun kinderen binnen gepersonaliseerd onderwijs. Het is eigenlijk precies zoals vroeger met boeken: je zat ook niet de hele dag met je neus in een boek. Er is een grote variatie aan leeractiviteiten. Geloof dus maar dat er ook gewoon wiskundesommen op papier moeten worden gemaakt. En wat denk je dat leerlingen bij muziek doen? Precies, muziek maken met een muziekinstrument. En bij gymnastiek? Die kun je voorspellen. Dus organiseer ik binnen mijn lessen bijvoorbeeld ook practicums. Of laat ik een filmpje zien om daaraan gekoppeld les te geven.’

‘Het mooie is dat binnen gepersonaliseerd onderwijs elke leerling vakken kan doen op zijn/haar eigen niveau. En ik merk dat wij als leraren door de coaching rol op een andere manier met èn over leerlingen zijn gaan praten. Met misschien wel als mooiste uitkomst, dat je hier nooit meer een leraar over een leerling hoort zeggen: ‘die gaat dat toch niet kunnen’. Want dat kan hij/zij wel: op zijn/haar niveau. Wij kijken dus meer naar mogelijkheden i.p.v. onmogelijkheden.’

Ouders

Ook ouders maken gebruik maken van de Learning Portal. Zij kunnen van hun eigen kind alles zien. Zien dus ook de verslagen van de coaching, zien of hun kind zijn/haar werk doet en waar hij/zij in de ontwikkeling staat. ‘Zij krijgen veel meer informatie dan vroeger, vertelt Madeleine. ‘En kunnen bijvoorbeeld suggesties doen om tijdens de coaching-gesprekken te bespreken. Zij krijgen dan ook altijd feedback. Wij houden elk jaar een serie workshops om ouders wegwijs te maken in de Learning Portal. En merken dat zij er echt gebruik van maken. Daarnaast zijn er meerdere keren per jaar de ‘Leerling Ouder Coach’ gesprekken, die door de leerling zelf worden voorbereid aan de hand van hun doelen. Ook dan komt in principe alles op tafel. Dus hebben ouders geen tien-minuten gesprekken meer nodig met bepaalde leraren. Omdat zij alles kunnen zien en er meerdere momenten in het jaar zijn dat zij alles kunnen bespreken. Dus zie je ook dat het contact met ouders harmonieuzer en transparanter verloopt’.

Kritiek

Dit alles betekent echter niet dat er geen kritiek is op het materiaal waar Madeleine mee werkt. ‘Ik trek mijn eigen plan en zie de Portal als een rode draad. Een kapstok waar ik zelf informatie aan toe kan voegen. En ontwikkel in mijn eigen tijd nieuwe onderdelen voor de Learning Portal. Niet alleen omdat ik dat leuk vind, maar omdat het nodig is. Want dan zie ik bijvoorbeeld bij een onderwerp als ‘bewegingsenergie’ in de Learning Portal twee sommen staan die daar op slaan. Terwijl ik uit ervaring weet dat je er minimaal tien of vijftien nodig hebt om leerlingen dit eigen te laten maken en te zorgen dat het beklijft.’

‘Daarnaast zie je dat alle noodzakelijke kennis uit het curriculum wel in de Portal voorhanden is, maar dat je een aantal keren moet klikken om die kennis te ontsluiten. Dit soort dingen moeten echt verbeteren. Maar als ik eerlijk ben, zie ik ook dat daar binnen Kunskapsskolan hard aan wordt gewerkt. En dat is goed natuurlijk.’

Meegenomen

Tegelijk vindt zij dat gepersonaliseerd onderwijs niet uitsluitend moet worden beoordeeld aan de hand van de Learning Portal. ‘Als vakleraar heb ik binnen gepersonaliseerd onderwijs de ruimte om – binnen de doelen die er zijn natuurlijk – de lessen op mijn eigen wijze aan te vliegen. En als mentor/coach heb ik veel meer informatie over en zicht op al mijn leerlingen. Waardoor ik veel beter weet wat zij nodig hebben en wat zij willen. Daarnaast merk ik dat de samenwerking binnen het team op school veel beter verloopt. Er wordt beter gecommuniceerd en er is continuïteit en daarmee rust. En geloof mij nou: binnen gepersonaliseerd onderwijs gooien wij leerlingen niet in het diepe. Integendeel! Zij worden door ons juist bij de hand genomen. Letterlijk elke leerling. Wat dat betreft denk ik bij al die onzinverhalen over gepersonaliseerd onderwijs wel eens: Nederland heeft net zoveel onderwijskundigen als bondscoaches.’