Het is nog vroeg als we elkaar ’s ochtends ontmoeten op de carpoolplaats. Er staat een studiedag gepland in Friesland. Dat betekent vroeg in de auto, maar ook: gegarandeerd een leuke dag met een mooi team. Met 41 leerlingen werkt dit docententeam sinds dit schooljaar met de learning portal, voert het structureel coachgesprekken en maakt het in de planning ruimte voor leeractiviteiten. Dat laatste blijkt lastig. De leerlingen worden nog teveel als ‘klas’ beschouwd, waardoor nu nog te weinig wordt gekeken naar het individu. Een leermoment, zo geven de docenten zelf aan. Algauw staan er concrete afspraken op papier waar het team mee verdergaat, om te zorgen dat de leeractiviteiten meer vorm gaan krijgen.
De centrale vraag van deze dag gaat over sturing: wanneer stuur je leerlingen bij? Hoe zit het met straffen? Mag je leerlingen niet meer laten nakomen? Of een telefoon innemen? Op de scholen waar ik kom, krijg ik deze vraag regelmatig. Een pasklaar antwoord bestaat niet.
De mate van sturing is gepersonaliseerd
Waar het vooral om gaat is dat je met leerlingen het gesprek voert over de keuzes die zij maken: waar komt het door dat sommige leerlingen hun tijd niet effectief benutten? Welke keuze gaan zij de volgende keer maken om te zorgen dat ze hun schooltijd effectiever kunnen gebruiken? De begeleiding van coaches en docenten is hierin onmisbaar! Merk je dat het gesprek keer op keer niets oplevert? Ga dan op zoek naar de oorzaak van het probleem en maak daarover concrete afspraken. Dit kan met een sterke, externe structuur (vanuit de coach en/of de vakdocent). Zo kennen we leerlingen die om de 10 minuten hun werk laten zien, omdat ze anders hun concentratie verliezen. Leerlingen die hebben afgesproken met hun docenten dat zij vooraan komen zitten in een leeractiviteit, met daarbij de afspraak dat de docent hem of haar daar aan herinnert. Deze afspraken worden in de coachgesprekken geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Kortom, ook de mate van sturing die je geeft, is gepersonaliseerd. We zien echter ook veel leerlingen waarbij dit allemaal niet nodig is. Leerlingen die volledig zelfstandig beslissen wat ze doen, wanneer ze dat doen, hoe ze het doen en met wie ze het doen. Leerlingen dus, die nu al een grote mate van eigenaarschap tonen.
Aan het eind van de dag rijden we door de stille polders terug naar het westen van het land. Op de school zijn mooie vervolgstappen afgesproken. In dit team ben ik ervan overtuigd dat ieder teamlid eigenaar is van zijn/haar eigen leren en dat bijsturing in dit team nauwelijks nodig is. Vol vertrouwen kijk ik nu al uit naar de volgende keer dat ik met deze groep mag werken en trots denk ik terug aan het begin van de ochtend waarin succeservaringen werden uitgewisseld.