Met Lumion in Amsterdam is de eerste Kunskapsskolan Partnerschool in Nederland een feit. Verder is het de verwachting dat er begin volgend jaar nog drie andere Partnerscholen zijn bijgekomen. En Nederland binnen een jaar of vijf een breed netwerk van Kunskapsskolan Partnerscholen telt. Geen eigen scholen van Kunskapsskolan, maar scholen naar het model dat we kennen van het Dalton, Montessori en Jenaplan onderwijs. Dus scholen in het publieke domein, die ervoor hebben gekozen – in dit geval – het KED Framework (het internationale Kunskapsskolan kwaliteits- en organisatiemodel) als uitgangspunt te hanteren.

Raymond van Kerkvoorden is mede-initiatiefnemer en directeur van Kunskapsskolan Nederland. Hij benadrukt dat Kunskapsskolan nooit van plan is geweest om in Nederland met Partnerscholen te gaan werken. ‘Zij zijn ons als het ware overkomen. Want wij hebben bij onze start in Nederland meteen met de internationale Kunskapsskolan organisatie gezegd: wij gaan in Nederland nooit Kunskapsskolan scholen stichten. Omdat dit niet past in het Nederlands onderwijsstelsel, omdat er in Nederland al heel veel uitstekende scholen zijn die een ambitie hebben om hun onderwijs te personaliseren.’

Onderwijsbelofte aan de school

‘Wij hebben steeds gezegd: wij beperken ons tot het bieden van een Kunskapsskolan onderwijsondersteuningsbelofte aan de school. Op basis van de visie, waarden en uitgangspunten van Kunskapsskolan. Om elke school over de volle breedte te ondersteunen hún ambitie op het gebied van gepersonaliseerd onderwijs te realiseren. Maar blijven bewust buiten het publieke domein. Want het is de school die verantwoordelijk is voor de leerbelofte richting de leerling en de ouders. De school bepaalt hoe het onderwijs er in de praktijk uit ziet. Dat is hun mandaat. En dat moet, vinden wij, ook zo blijven. Wij gaan nooit op de stoel van de leraar, schoolleider of bestuurder
zitten.’ ‘Vandaar dat wij met enige reserve reageerden, toen een aantal van de scholen bij ons kwam en zei: wij willen een stap verder gaan in onze samenwerking. Wij willen het Kunskapsskolan gedachtengoed als fundament voor ons onderwijs en onze organisatie gaan hanteren. En ons in de regio als Kunskapsskolan Partnerschool profileren, om duidelijk te maken waar wij voor staan. Wij hebben toen aangegeven enthousiast te zijn over het idee, maar ook zorg te hebben om de bewuste scheiding tussen de private en publieke wereld te handhaven. Zij deelden die zorg en hebben afgesproken om samen te onderzoeken hoe we vorm en inhoud aan hun vraag konden geven en tevens zorgvuldig te blijven in de scheiding tussen privaat en publiek.’

Onderzoek

‘Vervolgens is er samen met de betrokken scholen meer dan een jaar lang gewerkt om het KED Framework te vertalen naar de Nederlandse onderwijspraktijk. Waarbij ook heel bewust is gekeken naar aansluiting op het toetsings- en waarderingskader van de Nederlandse Onderwijsinspectie.’ ‘Zo is langs drie lijnen – onderwijskundig (leerdoelgericht), organisatorisch (behapbaar, betaalbaar en duurzaam) en qua cultuur (onderlinge samenwerking) – een duidelijk omschreven framework ontstaan dat de Kunskapsskolan Partnerscholen gebruiken om hun organisatie kwalitatief in beeld te krijgen. Met daarbinnen volledige professionele ruimte voor scholen – omdat geen twee scholen hetzelfde zijn – zodat er geen sprake is van een keurslijf. Binnen die context committeren deze scholen zich aan intensieve onderlinge samenwerking op het vlak van kwaliteit. Op basis van een gedeelde taal, nationaal en internationaal. Gebaseerd op de verschillende onderdelen van het KED Framework. Scholen kijken actief bij elkaar mee onder de motorkap. Wij ondersteunen Partnerscholen maar bemoeien ons weer niet met de operationele uitvoering, laat staan met het werk van de leraren, schoolleiders of bestuurders.’

Zweedse specialisten

‘Bij de toetreding tot de Nederlandse community van Partnerscholen hebben wij Kunskapsskolan specialisten uit Zweedse scholen met ons mee laten kijken. Omdat zij op dit vlak al twintig jaar ervaring hebben. Daarnaast heeft elke Kunskapsskolan Partnerschool ook een zogeheten ‘buddy- school’ in Zweden. Denk daarbij aan soort stedenband op onderwijsgebied. Waarbij leraren, schoolleiders en bestuurders een rechtstreekse uitwisseling hebben met hun Zweedse collega’s (en wij zien nu al dat er over en weer van elkaar wordt geleerd).’ ‘Het is onze ambitie dat de procedure rond toetreding uiteindelijk grotendeels wordt overgenomen door de Nederlandse scholen onderling. Binnen de Nederlandse Kunskapsskolan Community. Waarbij scholen elkaar helpen scherp te blijven en het beste gepersonaliseerde onderwijs voor hun leerlingen te realiseren. Een kwaliteitsmanagement-praktijk waar in de laatste Staat van het Onderwijs door de Onderwijsinspectie toe is opgeroepen.’

Mogelijk

‘Tegen deze achtergrond hebben wij geconcludeerd dat Kunskapsskolan Partnerscholen mogelijk zijn. De scholen behouden hun eigen identiteit, maar mogen gebruik maken van het predicaat Kunskapsskolan Partnerschool. En gegeven de groeiende vraag van scholen, nemen wij aan dat het aantal Kunskapsskolan Partnerscholen de komende jaren zal groeien. Al kunnen ook wij de toekomst niet voorspellen.’ ‘Voor ons is en blijft de ambitie van een school het uitgangspunt. Want er zijn ook een heleboel scholen die wel een ambitie hebben op het gebied van gepersonaliseerd onderwijs, maar dat op een andere manier willen vormgeven. Helemaal prima. Die helpen wij graag! Verder zijn er scholen die al een aantal jaren geleden zelf met gepersonaliseerd onderwijs aan de slag zijn gegaan en een eigen weg hebben uitgestippeld. Daar hebben wij veel respect voor en ook hen bieden wij graag ondersteuning als zij dat willen.’ ‘Want uiteindelijk gaat het maar om één ding: erkennen dat elke leerling uniek is en centraal dient te staan. Met leerdoelgericht onderwijs om hen heen georganiseerd. Onderwijs dat uitdaagt, inspireert, de juiste vragen stelt en de weg wijst. Waarbij leerlingen, zodra zij daar aan toe zijn, de regie mogen pakken over hun eigen leerproces en -programma. En in de snel veranderende wereld vanuit de
school veel meer meekrijgen dan de uiteindelijke exameneisen van hen verlangen.’