‘Wij merken dat een groep ouders en leerlingen van het Stella Maris College in Meerssen – maar ook leerlingen en ouders in de bredere regio Maastricht – bewust kiest voor gepersonaliseerd onderwijs. Net zoals er groepen leerlingen en ouders zijn die andere redenen hebben om te kiezen voor een bepaalde school. Daarom zullen wij ook in deze regio zeker vormen van gepersonaliseerd onderwijs blijven aanbieden. Maar hoe precies, heeft ook met andere factoren te maken. Je wilt het aanbod niet teveel versnipperen of alles tegelijk op alle locaties aanbieden. Dus gaan we in de komende tijd vanuit het bredere beeld bekijken hoe wij ook de wensen van ouders en leerlingen hier het beste kunnen honoreren.’
John Hausmans, sinds dit schooljaar regiodirecteur Zuidwest bij LVO, praat over de toekomst van het Stella Maris College in het Limburgse Meerssen. En zit midden in een omvangrijke hersteloperatie, na een kritisch rapport van de Onderwijsinspectie. ‘Volgende week’, vertelt hij, ‘hebben wij een gesprek met de inspectie. En laten wij zien welke stappen worden ondernomen om Stella Maris weer naar uitstekend onderwijs te brengen (zie voor de inhoud van het Inspectierapport het artikel dat vorige week is gepubliceerd:
Meer focus in samenwerking Stella Maris en Kunskapsskolan
Verbaasd
Hausmans heeft zich verbaasd over sommige interpretaties van het kritische Inspectierapport in de buitenwereld en (social) media in het bijzonder. Terwijl het rapport zelf openbaar was en men het zelf kon lezen. ‘Er is onterecht een koppeling gelegd tussen de conclusies van de Onderwijsinspectie, gepersonaliseerd onderwijs en Kunskapsskolan. Want de problemen waren precies hetzelfde binnen het traditioneel onderwijs. Maar niemand heeft daar gezegd: daar moeten we de leverancier van onderwijsmethoden voor ter verantwoording roepen.’
‘Het Stella Maris heeft een eigen onderwijsmodel, dat past binnen de visie van LVO. Kunskapsskolan is leverancier van de Learning Portal en de trainingen. De school en haar mensen zijn verantwoordelijk voor het garanderen van kwalitatief goed onderwijs. Dus is het ook de school die de verantwoording draagt als dat niet het geval is.’
Staat van het Onderwijs 2019
‘Sommigen hebben de door jou beschreven interpretatie, John, zelfs doorgetrokken – vertelt Raymond van Kerkvoorden, mede-initiatiefnemer en directeur van Kunskapsskolan Nederland – naar de kritische opmerkingen van de Onderwijsinspectie in De Staat van het Onderwijs 2019 over onderwijsvernieuwingen. Waarbij ze er voetstoots van uitgaan dat met die ‘onderwijsvernieuwing’ naar ons werd gewezen. De werkelijkheid is precies andersom. Het is niet voor niets dat de Onderwijsinspectie ons niet noemt in De Staat van het Onderwijs 2019 en ons niet koppelt aan die – overigens in sommige gevallen terechte – kritische opmerkingen over onderwijsvernieuwingen. Via de scholen met wie wij samenwerken, weten wij dat de onderwijsinspectie positief over ons denkt, juist ook vanwege de duidelijke kaders en structuur van het KED Quality Framework. Wij hebben ook niet voor niets meteen aangegeven De Staat van het Onderwijs 2019 als een steun in de rug te zien. Bovendien sprak ik gisteren nog een schoolleider van een school met wie we samenwerken in het Noorden, die net een enthousiast Inspectierapport over zijn school had teruggekregen.’
Samen winnen en verliezen
‘Maar daarnaast wil ik graag herhalen dat je als samenwerkingspartners samen wint en samen verliest. Dus hebben ook wij lessen getrokken uit wat er bij Stella Maris is gebeurd. Bijvoorbeeld ten aanzien van het voortraject. Wij moeten nog veel kritischer samen met een school kijken of een school wel klaar is om gepersonaliseerd onderwijs en de daaraan gekoppelde ingrijpende transformatie op te pakken. Want als de leraren en schoolleiding er klaar voor zijn, kan dit tot een betere onderwijskwaliteit en resultaten leiden. Maar andersom leidt het gemakkelijk tot problemen.’
‘Bij het Stella Maris is te snel besloten om een grote groep leerlingen en leraren over te laten stappen op gepersonaliseerd onderwijs. Terwijl een deel van de leraren daar niet klaar voor was of zich er zelfs tegen verzette. Bovendien zijn niet alle leraren daar voldoende begeleid en opgeleid voor hun nieuwe rol. Vanzelfsprekend is en blijft dit de verantwoordelijkheid van de school. Desalniettemin vinden wij dat wij vanuit onze rol als begeleider dit eerder hadden moeten onderkennen en moeten voorleggen aan de school. Maar dat zegt niets over gepersonaliseerd of traditioneel onderwijs an sich. Het zegt iets over de organisatie, de geldende cultuur en de manier waarop wij daar mee zijn omgegaan. En dus gaan wij ook daar de komende tijd veel meer en veel gerichter aandacht aan geven.’
Houding en gedrag
‘Onvoldoende kwalitatief onderwijs realiseren gaat over het onderwijs, maar ook over de cultuur, vult John Hausmans aan. ‘Over houding en gedrag. Over leiderschap. En net zoals een positieve cultuur een groeiproces van jaren is, is dat bij een negatieve cultuur ook het geval. Met oplopend achterstallig onderhoud als gevolg. Dat geldt voor alle scholen met problemen, en dus ook voor het Stella Maris. Met tweespalt over de richting, omvallende mensen en ga zo maar door. En als je dan ook verzuimt om regelmatig de peilstok in je organisatie te steken, dan word je op een dag overvallen door een onhoudbare situatie. Maar Stella Maris is altijd een voortreffelijke school geweest. En gaat dat ook weer worden.’
De ideale les
John Hausmans refereert in dit verband aan een school waar hij eerder een vergelijkbaar proces heeft mogen begeleiden. ‘Daar hebben we ‘de ideale les’ gedefinieerd. Waarbij we docenten leerden aan welke criteria zo’n les moest voldoen. In het begin keken leraren daar wat vreemd tegenaan. Maar de praktijk liet zien dat als je zoiets doorzet, dit snel vaste voet krijgt binnen het onderwijsproces. En geloof mij maar dat alle mensen binnen het Stella Maris in Meersen prima docenten zijn. Maar het ontbreekt op een aantal plekken aan bepaalde zaken. Dus zetten we volop in op het trainen van deze mensen. Je moet leren reflecteren, aanpassen en verbeteren. Dus is een professionaliseringsslag nodig. En daar zijn wij nu volop mee bezig.’
‘Onderwijs is en blijft mensenwerk’, besluit Raymond van Kerkvoorden. ‘Dat geldt voor traditioneel en niet minder voor gepersonaliseerd onderwijs. Waarbij leraren hun veelzijdigheid kwijt kunnen. Bij gepersonaliseerd onderwijs als vakleraar, coach, algemeen leraar en teamlid. Dit vraagt weliswaar veel van de leraren, maar levert ook veel op. En wij moeten er samen met de scholen voor zorgen dat ze in voldoende mate worden voorbereid op die rol. Ervoor zorgen dat de cultuur binnen de school aansluit bij de ambitie. Met uiteindelijk maar één doel: elke unieke leerling het voortreffelijke onderwijs geven dat hij/zij verdient en nodig heeft. Ook op het Stella Maris in Meerssen.’