MY college in Spijkenisse nieuwe Kunskapsskolan Partnerschool
Het is binnen het brede Nederlandse onderwijs inmiddels een modeverschijnsel dat te pas en te onpas wordt aangehaald: de coaching van leerlingen. Maar: dit vertekent de werkelijkheid. Want kijk je bij scholen onder de motorkap, dan is er vaak weinig meer te zien dan het klassieke mentorgesprek. Oude wijn in nieuwe zakken, dus.
Zo niet bij MY college in Spijkenisse. Deze vmbo-school met basis-, kader- en mavo-opleiding mag zich vanaf dit jaar Kunskapsskolan Partnerschool noemen. Dáár coachen ze zoals coaching is bedoeld. Gestructureerd en gericht op het leerproces en het leerresultaat, wekelijks en door de speciaal opgeleide docenten uitgevoerd als aorta binnen het Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijsmodel. Met inmiddels tal van voorbeelden waarbij leerlingen dankzij deze intensieve begeleiding het verschil hebben gemaakt. Binnen een systeem waarbij leerlingen op hun eigen niveau en in hun eigen tempo kunnen leren. En gaandeweg – wanneer daaraan toe – leren meer regie te pakken over hun eigen ontwikkeling.
Natuurlijk uitgaande van de eisen voor het eindexamen, maar dat niet uitsluitend. Want Kunskapsskolan onderwijs brengt leerlingen óók de vaardigheden bij die de maatschappij van een moderne burger (en elke werkgever van een nieuwe werknemer) vraagt. Denk aan jezelf voortdurend ontwikkelen, kunnen plannen/finishen en het vermogen om met respect voor anderen te kunnen samenwerken. Daarom kunnen ze bij MY college met droge ogen zeggen: wij geven onze leerlingen meer mee dan de eindexameneisen verlangen. En voor wie wil weten of dat werkt: twintig procent van alle leerlingen binnen MY college doet één of meerdere vakken op een hoger niveau dan waar zij aan het eind van groep acht van de basisschool op waren ingeschat.
Leerdoelen
Luc Visser is naast docent biologie en teamleider binnen MY college ook actief als coach. Hij heeft de hele zevenjarige reis meegemaakt die heeft geleid tot het Kunskapsskolan Partnerschool zijn. Dus kan hij het zich nog goed herinneren dat gepersonaliseerd onderwijs en de coaching van leerlingen als vernieuwend en ‘hip’ werd gezien. Maar benadrukt hij meteen: ‘de coaching van leerlingen heeft pas écht toegevoegde waarde wanneer je het – zoals binnen het Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijs gebeurt – koppelt aan duidelijke leerdoelen, het wekelijks met leerlingen praten over hoe het gaat en het samen vaststellen van hoe ga je nu verder.’
‘Ik voel daarom voortdurend de behoefte om de ouders van onze (toekomstige) leerlingen uit te leggen wat échte leerling-coaching inhoudt. Wat de toegevoegde waarde is en wat het betekent binnen de praktijk van MY college. Wij zien bijvoorbeeld dat, wanneer de wekelijkse coaching door ziekte van een collega even is onderbroken, dat dit de resultaten bij een leerling beïnvloed. Omdat de coaching hen enerzijds helpt het beste uit zichzelf te halen, en anderzijds het besef geeft dat zij als persoon worden gezien en gehoord. Want échte coaching is nooit gericht op één element, maar altijd op én het behalen van de leerdoelen én de relatie tussen docent en leerling.’
Nieuwsgierig
‘Ik ben ooit de uitspraak tegengekomen: als je wilt dat iemand een boot bouwt, moet je ze eerst de passie voor de zee bijbrengen. Dat geldt binnen het onderwijs precies hetzelfde. Je kunt als docent wel willen dat leerlingen geïnteresseerd zijn in jouw vakgebied. Maar om dat te bereiken, moet je ze nieuwsgierig maken. Ik geef een voorbeeld binnen mijn vakgebied, de biologie. Denk aan het leerdoel waarbij leerlingen een tekening moeten maken van het menselijk lichaam en daarbij de belangrijkste onderdelen, organen en functies moeten kunnen benoemen. In het klassieke onderwijs werd de inhoud aan leerlingen verteld en moesten zij die kennis zo opnemen dat zij die konden reproduceren. Binnen mijn gepersonaliseerd onderwijs zeg ik tegen leerlingen: okay, dit het leerdoel. Ga nu zelf op zoek – op het internet en in andere bronnen binnen de digitale leeromgeving – naar de gegevens die jou in staat stellen om die tekening te maken én te presenteren. Dan zie ik leerlingen – uiteraard gecoacht – hiermee aan de slag gaan en uiteindelijk niet alleen in staat zijn om de tekening met alle benodigde inhoud te maken, maar óók de Latijnse termen presenteren die zij zijn tegengekomen. Waarbij zij, zonder dat dit ooit is benoemd, hun leerdoel hebben behaald op het hogere havoniveau. Dat is zó mooi om te zien!’
Veranderd
Pepijn Droog is een collega van Luc: docent wiskunde, leerjaarcoördinator van leerjaar 3 en ook een van de ervaren coaches binnen MY college. Hij onderschrijft Luc’s ervaringen en benadrukt de veel prettiger verhouding tussen docenten en leerlingen. Precies zoals zij zeven jaar geleden in Zweden zagen toen zij bij Kunskapsskolan op bezoek gingen. Pepijn erkent bovendien dat deze manier van werken ook hemzelf als docent heeft veranderd. ‘Het heeft mij opener gemaakt. Ik maak nu veel makkelijker met leerlingen een praatje op de gang. Verder ben ik door de actieve coaching beter gaan luisteren. Dus kun je zeggen dat het mijn vak als docent heeft verrijkt. Al kun je dat niet alleen toeschrijven aan de coaching. Je moet dat binnen de gehele context van het Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijs zien.’
Dat laatste is volgens Pepijn ook terug te zien in de samenwerking tussen docenten. ‘Vroeger had je veel eilanden van verschillende vakgroepen. Nu is dat totaal anders en werken we veel intensiever en beter samen. Door als docenten onderling afspraken te maken, bijvoorbeeld, en je voor elkaar in te zetten. Het bijzondere is dat docenten binnen het Kunskapsskolan onderwijs vier rollen hebben: vakdocent, algemeen docent, coach en teamlid. De meeste mensen denken dan: dat is veel zeg! Maar de praktijk is, althans dat is mijn ervaring, dat de samenhang tussen de rollen, de samenwerking tussen de docenten en het verschil dat je voor en met leerlingen kan maken ervoor zorgen dat de gevoelde werkdruk juist is afgenomen. Dus kun je zeggen dat deze vorm van gepersonaliseerd onderwijs voor letterlijk iedereen grote voordelen heeft. In de eerste plaats natuurlijk voor de leerlingen, maar ook voor de docenten en de school als geheel.
Winnaars
Een beeld dat MY collegedirecteur Marjolein Scholten onderschrijft. ‘Er zijn alleen maar winnaars. En dat willen we iedereen vertellen. Al gebiedt de werkelijkheid te zeggen dat we nog véél meer zouden kunnen bereiken wanneer we meer personeel zouden kunnen aannemen. Want hoe goed je onderwijsconcept ook is, niets gaat vanzelf. Ook binnen MY college niet. Aan de andere kant kunnen we zeven jaar nadat wij samen het roer hebben omgegooid wel zeggen dat er voor jonge mensen in Spijkenisse een plek hebben gecreëerd waar een verschil kan worden gemaakt en kansengelijkheid écht een forse stap dichterbij is gebracht. Dankzij de inspanning van alle collega’s, maar ook dankzij het Kunskapsskolan onderwijsmodel, de ondersteuning vanuit Kunskapsskolan én de andere Kunskapsskolan Partnerscholen in Nederland. Waarbij voor iedereen geldt: samen staan wij sterk, in het belang van de leerling.’