Marcel Klaverkamp is sinds anderhalf jaar voorzitter van het college van bestuur van het Dr. Nassau College in Assen. En qua gepersonaliseerd onderwijs naar eigen zeggen ‘op een rijdende trein’ gesprongen. De Dr. Nassau vestigingen in Norg en Gieten zijn immers onderweg om Partnerschool van Kunskapsskolan te worden. Een proces dat Klaverkamp volledig steunt. ‘Maar het gaat mij niet om een verbinding met de naam Kunskapsskolan. Het gaat om het realiseren van goed gepersonaliseerd onderwijs waar leerlingen beter van worden. Dat is voor mij de enige reden om dit te doen’.
Klaverkamp is kritisch over de onderwijsontwikkeling in Nederland. ‘Ik behoor tot de eerste Mammoetwet-leerlingen die eindexamen deden. Kreeg toen een leraar economie die zei: ik heb geen idee wat ik binnen dit nieuwe regime (de vorming van de Mavo, Havo en VWO) met het schoolonderzoek aan moet. Dus hebben wij samen een opzet voor het jaar gemaakt. En dat is goed gekomen. Maar ik stel tegelijk vast – ik heb mijn hele carrière in het onderwijs gewerkt – dat er in de vijftig jaar daarna permanent aan het onderwijs is gesleuteld, maar in de kern helemaal niets is veranderd. Nog steeds is het een bolwerk van conservatisme. Dat zie je aan de negatieve manier waarop binnen de onderwijswereld op gepersonaliseerd onderwijs wordt gereageerd. Aan het taakbeleid, dat meer kapot maakt dan ons lief is. En aan de nadruk die veel leraren vandaag de dag nog steeds leggen op kennisoverdracht.’
Leren leren
‘Terwijl wij allemaal al lang weten dat het in de samenleving waar onze leerlingen uiteindelijk terecht komen niet meer gaat om kennis en diploma’s alleen. En ook niet alleen om het aanleren van vaardigheden. Het gaat erom jonge mensen te leren leren, op een manier die het beste bij hun individuele talenten en ambities past. Dát is wat mij betreft de kern van gepersonaliseerd onderwijs. En dan hoor je in Norg en Gieten hoe leerlingen gepassioneerd vertellen over hun school. En zie je leraren alles uit de kast halen om deze vorm van onderwijs te realiseren, want gepersonaliseerd onderwijs vraagt veel van leraren. Dan maken leraren (die beter in hun kracht opereren tijdens ‘workshoptijd’) onderling werkafspraken met collega’s die juist meer vakgericht uit de voeten kunnen. Hoor je van hen hoeveel zij terugkrijgen van de leerlingen. En dan denk ik: dit feest wens ik elke docent toe. Dus moeten wij als bestuurders de rust, stabiliteit, zekerheid en ruimte creëren om dit onderwijs zich goed te laten ontwikkelen.’
Keuze
Klaverkamp heeft daarom contact opgenomen met zijn collega’s van andere scholen in Assen. Om samen na te denken over het creëren van één brede (Mavo, Havo en VWO) school voor gepersonaliseerd onderwijs. ‘Wij zitten weliswaar in een krimpregio, en het leerlingenaantal neemt in totaal nog 24% af in Assen, maar ik ben er van overtuigd dat er ruimte is voor meerdere scholen. Bovendien creëert het een keuzemogelijkheid. Voor ouders en leerlingen, maar ook voor leraren. Daarnaast ben ik er niet 100% van overtuigd dat gepersonaliseerd onderwijs geschikt is voor letterlijk elk kind. Dus gaat het Dr. Nassau College met haar 3800 leerlingen ook niet in zijn geheel over naar gepersonaliseerd onderwijs. Maar moeten de 600 leerlingen in Norg en Gieten en hun leraren onverminderd door kunnen. En wat mij betreft dus nog een slag groter en breder binnen een gezamenlijk te ontwikkelen school voor Assen en omstreken.’
Partnerschool
Partnerscholen van Kunskapsskolan zijn scholen die ervoor kiezen het Kunskapsskolan onderwijsmodel volledig te volgen. En dat betekent in de praktijk dus ook dat bij scholen met deze ambitie door de onderwijsexperts van Kunskapsskolan – vanuit Nederland en uit Zweden – ‘onder de motorkap’ wordt gekeken. Zo ook bij de vestigingen in Norg en Gieten. Maar Klaverkamp heeft geen probleem met deze ‘audits’. ‘Wij zijn bijvoorbeeld ook Cultuurprofielschool en Technasium. Ook daarvoor worden audits gedaan. En er is helemaal niks mis mee gewezen te worden op mogelijkheden om het onderwijs verder te verbeteringen. Bovendien hebben wij hier altijd geïnvesteerd in schooltevredenheidsonderzoeken. Juist omdat een kritische blik ons alleen maar beter kan maken.’
Overnemen
‘Maar dit betekent tegelijk niet dat wij alles maar klakkeloos overnemen. Uiteraard ben ook ik bij Kunskapsskolan in Zweden geweest. En denk dat onze aanpak in de bovenbouw anders moet dan men het daar heeft georganiseerd. Want Partnerschool worden betekent voor mij – ik herhaal het vaak – dat de leerlingen er hier in Nederland beter van moeten worden. En ben er nog steeds van overtuigd dat dit ook gebeurt. Dus ben ik ook graag toegetreden tot de Kunskapsskolan community voor bestuurders. Juist omdat wij in die conservatieve onderwijswereld een duidelijke rol hebben te vervullen. Want ik zie – net als de Onderwijsinspectie in De Staat van het Onderwijs 2019 aangeeft – ook de tragiek van scholen die naar andere of vernieuwende concepten grijpen puur omdat zij in een krimpregio zitten of qua resultaten onder de maat scoren. Terwijl het uiteindelijk maar om één ding gaat: leerlingen maximaal voorbereiden op de wereld van morgen. Een wereld die andere dingen van mensen vraagt dan tien of twintig jaar geleden.’